Eerste struikelstenen geplaatst in Bergen op Zoom ter nagedachtenis aan slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog

Vandaag, op 22 oktober 2024, heeft de Hans Kerstenstichting een bijzondere mijlpaal bereikt in Bergen op Zoom. Tijdens een plechtige ceremonie werden de allereerste struikelstenen geplaatst in de stad, een gebeurtenis die samenviel met de viering van de 80-jarige bevrijding van Bergen op Zoom. De stenen, ook wel Stolpersteine genoemd, vormen een tastbare herinnering aan de Joodse inwoners die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd en omgekomen.

De ceremonie vond plaats op de Burgemeester Mathonstraat, waar de eerste struikelstenen werden gelegd ter nagedachtenis aan de familie Süskind. Walter Süskind, een Duitse Jood die in 1938 naar Bergen op Zoom vluchtte voor het opkomend antisemitisme, speelde een heldhaftige rol tijdens de oorlog. Hij werkte gedwongen als tussenpersoon in de Hollandsche Schouwburg in Amsterdam en wist zo ongeveer 600 Joodse kinderen te redden van deportatie. Helaas werd hij zelf in 1945 tijdens de dodenmarsen om het leven gebracht. Vandaag werd zijn naam, samen met die van zijn familie, vereeuwigd in het trottoir, zodat toekomstige generaties hun verhaal zullen herinneren.

Plechtige ceremonie met diepe betekenis

De ceremonie begon om 09:00 uur en werd bijgewoond door nabestaanden, vertegenwoordigers van de gemeente, en vele belangstellenden. Het evenement werd omlijst met toespraken en muziek. Josita Delhez, voorzitter van de Hans Kerstenstichting, sprak de menigte toe:

“Op 18 maart 1942 zijn hij en zijn gezinsleden door de Duitsers verplicht vertrokken naar Amsterdam, waar hij als directeur van het Joodse personeel van de Hollandse Schouwburg tussen de Duitsers en de Joodse gemeenschap werkte. Door zijn werk was hij in de gelegenheid om veel Joodse kinderen ongezien te kunnen laten ontsnappen aan de gruwelijkheden van de Nazi’s, door die kinderen bij families in Nederland te laten onderduiken. Ons mede bestuurslid Philip Soesan was één van de kinderen die als baby uit de Hollandse Schouwburg weggesmokkeld kon worden naar Limburg. Philip zal zo dadelijk ook het woord tot u richten.
Wij vinden het heel bijzonder dat Walter, een zeer groot verzetsstrijder, in Bergen op Zoom heeft gewoond. Daarom worden voor hem en zijn gezin, vandaag op 22 oktober 2024, als eerste de Stolpersteine in onze gemeente gelegd. De datum is niet toevallig gekozen: deze week is het 80 jaar geleden dat Bergen op Zoom door een Canadees regiment is bevrijd van de Duitse bezetters.”

Bijzonder was ook de aanwezigheid van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, de bedenker van de struikelstenen. Hij plaatste persoonlijk de eerste steen voor de familie Süskind, waarmee het project in Bergen op Zoom officieel werd gestart.

Herinnering levend houden

De Hans Kerstenstichting heeft zich tot doel gesteld om de verhalen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in de gemeente levend te houden. Door het plaatsen van struikelstenen voor de laatste woonadressen van de slachtoffers, wordt een blijvend monument gecreëerd dat hen eert. Elke steen draagt een messing plaatje met de naam, geboortedatum en plaats van overlijden van de overledene.

Een project voor de toekomst

De eerste struikelsteenlegging markeert het begin van een langdurig project. In de komende jaren zullen er meer struikelstenen worden geplaatst op verschillende locaties in Bergen op Zoom, zodat elk slachtoffer van de oorlog een eigen plek van herinnering krijgt.

Daarnaast wordt er, in samenwerking met lokale scholen, een educatief programma ontwikkeld. Dit moet ervoor zorgen dat jongeren de geschiedenis van hun stad leren kennen en begrijpen wat de struikelstenen betekenen. “We hopen dat de stenen niet alleen een plek van herdenking worden, maar ook van ontmoeting, bezinning en bewustwording,” 

Het plaatsen van struikelstenen is een gemeenschappelijk project van de Hans Kerstenstichting, de inwoners van Bergen op Zoom en vele betrokkenen. Met deze eerste steenlegging is de weg vrijgemaakt voor meer monumenten in de stad, zodat de verhalen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog nooit worden vergeten.